FAQ

Typ pszczelarstwa nastawionego na maksymalizację efektów w postaci produkcji miodu i innych produktów pszczelich. W tym celu dokonywana jest selekcja ras i linii pszczół pod kątem ich wydajności i produktywności. Dopuszcza się tu stosowanie wszelkich środków farmakologicznych i chemicznych dopuszczonych prawem w celu niwelowania zagrożeń chorobotwórczych (jak grzyby, pasożyty, roztocza) w rodzinach pszczelich, a przede wszystkim prowadzi się zabiegi leczenia, stymulowania rozwoju i produktywności rodzin pszczelich. Rola pszczelarza w tym systemie jest niezwykle istotna i decydująca o powodzeniu działania pasieki.

Pszczelarstwo najczęściej kojarzone z pszczelarstwem ekologicznym czy naturalnym. Stosowanie środków stymulujących i leczniczych jest albo wyeliminowane albo oparte o naturalne surowce jak zioła. Pszczoły w dużej mierze chowane są w sposób zgodny z biologią gatunku a rola pszczelarza ogranicza się do roli gospodarza, który odbiera pszczołom miód i inne pożytki przy założeniu, że pszczołom należy zostawić odpowiednią ich ilość potrzebną do życia i rozwoju.

Metoda chowu pszczół w dziuplach drzew wydrążonych przez człowieka – dziuplę taką nazywa się barcią. Bartnictwo powszechne było w czasach kiedy nie znano jeszcze metod chowu pszczół w ulach. Bartnictwo to cały system chowu pszczół, najczęściej w lesie, gdzie rola bartnika ogranicza się do roli gospodarza, który jedynie dogląda i odbiera produkty pszczele – w dużej mierze w zgodzie z naturalnym rytmem rozwoju rodziny pszczelej. Jest metoda najlepiej odzwierciedlająca idee pszczelarstwa naturalnego, gdzie udział pszczelarza w chowie pszczół jest minimalny.

Dziupla wydrążona przez bartnika w żywym drzewie mająca na celu stworzyć miejsce do chowu pszczół metodami bartniczymi

Część drzewa z wydrążoną dziuplą, wyżynek drewna o długości około 2 metrów, zawieszony na drzewie na wysokości około 6 metrów – podobnie jak barć w żywym drzewie.

Otwór, pusta komora w drzewie, która powstała w żywym drzewie najczęściej na skutek działania grzybów i w sposób naturalny została zasiedlona przez rodzinę pszczelą. W dziuplach pszczoły żyją bez żadnej ingerencji człowieka.

To takie drzewa, które stanowią bazę pokarmową dla zwierząt żyjących w lesie. Dla pszczół, pszczołowatych i innych zapylaczy faza kwitnienia zapewnia nektar i pyłek, a owoce tych drzew są źródłem pokarmu dla innych zwierząt. Drzewa biocenotyczne sadzone w ramach programu Bartnicy Sudetów to przede wszystkim lipy, klony, grusze, jabłonie, wiązy, ałycze.

Owady, które przyczyniają się do zapylania roślin. Można śmiało stwierdzić, że bez zapylaczy ludzie nie mieli by pożywienia.

Warto by jednak wspomnieć, że do najczęściej spotykanych zapylaczy należą: pszczoły, murarki, makatki, trzmiele, szerszenie, bujanki, bzygi i osy.

A zatem kilka słów o nich…

• MAKATKA – Jest to rodzaj pszczół samotnic, czyli pszczół, które same zakładają gniazda i bez pomocy innych pszczół wychowują potomstwo. W Polsce mamy tylko 3 gatunki pszczół z tego rodzaju. Gniazda budują wykorzystując  w tym celu liście, żywice czy włoski roślin. Lokalizują je w różnego rodzajach szczelinach, jamkach czy nawet w ziemi. Cechą wyróżniającą makatki jest szczoteczka znajdująca się na spodzie odwłoka do zbierania pyłku. Kolejną cechą odróżniającą ją od innych pszczół są skrzydła, które charakteryzują się 3 komarami submarginalne. Upodabnia się ją z osami, ale jest od nich grubsza. Wyjątek stanowią również samce, które są większe od samic, co nie jest często spotykane wśród pszczół. Samce tych pszczół mogą przejawiać agresję wobec swoich rywali.
• MURARKA –  W Polsce mamy 18 gatunków pszczół z rodzaju Murarka. Murarkę możemy również spotkać pod nazwą Osmia ( pochodzi z nazwy łacińskiej). Jest to jedna z najpospolitszych pszczół występujących w Polsce na wiosnę. Najczęściej zasiedla ogrody, sady oraz łąki. Przez co przyczynia się do zapylania roślin w ogrodach i sadach. Gniazda zakłada w ziemi, w pustych rurkowatych łodygach a nawet muszlach ślimaków, co przyczynia się do tego że jej hodowla nie jest trudna.  Pszczoła ta żywi się pyłkiem kwiatów i nektarem. Z pośród innych pszczół wyróżnia ją silnie owłosione ciało i brak żądła.
• BUJANKA – Można ją spotkać na pobrzeżach lasów, polanach leśnych oraz w parkach i ogrodach. Gniazduje w glebie w gniazdach pszczół samotnic z rodzaju Lepiarki, Pszczolniki. Jest to wyjątkowo ciepłolubna muchówka. Można ją spotkać wygrzewającą się na nasłonecznionych liściach. Z pośród innych pszczół wyróżnia ją mała głowa wraz z puszystym, długim owłosionym tułowiem, a także długi aparat gębowy. W locie mogą przypominać kolibry lub motyle z rodziny zawisakowtych, ponieważ opanowały sztukę zawisania w powietrzu podczas pobierania nektaru z kwiatów a także do składnia jaj w skradzionych gniazdach.
• BZYG– Opisanych jest ponad 600 gatunków bzygów. Jest to najważniejszy owad zapylający zaraz po pszczołach. Larwy Bzyga są bardzo skuteczne w walce z mszycami, ponieważ są one wyspecjalizowanym mszycożercami. Potrafią zjeść nawet 100 mszyc dziennie. Ułatwia im to posiadanie haczykowatych kolców, za pomocą których chwytają owady. Matka składa jaja w koloniach mszyc. Potrafi złożyć nawet 1000 jaj. Dorosły owad (imago), przypomina osę ale nie należy się jej obawiać ponieważ bzyg nie posiada żądła.
• SZERSZEŃ – W Polsce występuje tylko jeden gatunek szerszenia i jest to szerszeń europejski. Jest to pierwotny mieszkanie lasów liściatych. Gniazda swoje buduje ze spróchniałego drewna w takich miejscach jak dziuple, budki dla ptaków czy nory. Jest to gatunek aktywny przez 22h na dobę, przez co poluje nawet nocą. Ataki często przeprowadza na ślepo, ponieważ ma słaby wzrok ale za to jest czuły na ruch.
• TRZMIEL – W Polsce spotkamy 29 gatunków trzmieli. Jest to gatunek które wyróżnia gęste futerko, dzięki któremu mogą oblatywać kwiaty w temperaturach niższych niż większość pszczół. Trzmiele ze wszystkich pszczół najlepiej się uczą jak pozyskiwać pyłek. Dzięki czemu potrafią samodzielnie rozwiązywać problemy jak dostać się do pokarmu i przekazują tą wiedzę innym trzmielom. Gatunki trzmieli różnią się między sobą długością języczka, przez co te z krótkimi języczkami dokonują „rabunku nektaru” bo nie uczestniczą w zapyleniu. Gniazda zakładają w większości przypadków w norach gryzoni, ale samce w nich nie mieszkają. Samce trzmieli nocują w koronach kwiatów i są samowystarczalne.  Z całej trzmielej rodziny zimuje tylko samica.
• PSZCZOŁA – Istnieje aż 20 000 gatunków pszczół na świecie. Pszczoła to jedyny owad, który produkuje żywność dla człowieka ale żeby wytworzyć kilogram miodu pszczoła musi odwiedzić aż 4 miliony kwiatów.  Pszczoły robotnice w zależności od wieku pełnią różne funkcje w ulu. Matka pszczela żyje około 5 lat a gdy umiera robotnice mogą stworzyć nową matkę. Robią to poprzez karmienie wybranej larwy obficie mleczkiem pszczelim. Pszczela matka natomiast może złożyć do 3 000 jaj dzień. Pszczoły latają na odległość do 10 km choć najczęściej są to 3 km. A potrafią osiągać prędkość lotu do 25 km/h.

• OSA – Istnieje ponad 120 00 gatunków os, z czego większość to osy nie tworzące kolonii. Natomiast jeśli osa już zakłada kolonię to liczy ona nawet 10 000 osobników. Gniazda budują w norach,  zagłębieniach drzew czy budynkach. Osy występują we wszystkich możliwych kolorach nawet  metalicznych niebieskich czy jaskrawo czerwonych. Osy to drapieżniki. Polują na wszystkie szkodniki które niszczą uprawy ale także jedzą owoce, sok z drzew czy nektar. Natomiast gdy osa użądli lub zostanie zabita wydziela specyficzny zapach, który powoduje że reszta os staje się agresywna.